Poznański Szlak Forteczny

Działobitnia nad Bogdanką
(Bogdanka Batterie)

LEWY BRZEG WARTY

Obiekty twierdzy poligonalnej

Obiekty twierdzy fortowej

Elementy twierdzy fortowej

Inne

PRAWY BRZEG WARTY

Obiekty twierdzy poligonalnej

Obiekty twierdzy fortowej

Inne

Jeśli zauważysz dewastację lub niepokojące zjawiska na terenie obiektu zabytkowego, prosimy o kontakt: tel. 508 977 083  lub e-mail info@twierdza.poznan.pl


Poznańskie fortyfikacje istnieją już ponad 1000 lat – ich historia sięga czasów średniowiecza. W pierwszej połowie XIX wieku powstała potężna twierdza poligonalna. Później, po zjednoczeniu Niemiec, umocnienia rozbudowano w nowoczesnym systemie fortowym. W latach 1876–1886 wokół miasta zbudowano 9 fortów głównych (nr I – IX) i 3 mniejsze forty pośrednie (IVa, VIa i IXa). W latach 1887–1890 pierścień fortyfikacji rozbudowano o kolejne 6 fortów pośrednich nowego typu (Ia, IIa, IIIa, Va, VIIa i VIIIa) oraz kilkadziesiąt schronów dla piechoty, dla artylerzystów i do składowania amunicji. Fortyfikacje były rozbudowywane i modernizowane aż do wybuchu I wojny światowej i w końcu stworzyły skomplikowany system umocnień, zajmujący ogromny obszar o średnicy prawie dziesięciu kilometrów.


Aby wypełnić lukę (2,25 km) w dolinie strumienia Bogdanka na północno-zachodnim odcinku twierdzy, pomiędzy fortami VIa i VII około 1890 roku usypano stałą działobitnię artyleryjską (Batterie Bogdanka). Głównym elementem obronnym był wał ziemny o narysie trapezowym, otwarty od tyłu. Za wałem mieściły się cztery stanowiska artyleryjskie rozdzielone poprzecznicami, a po obu stronach – schrony, zapewne zbliżone do remiz artyleryjskich budowanych w fortach. Przedstok zabepieczony był pasem zasieków z drutu kolczastego.

Twierdza Poznań
Położenie na współczesnym planie Poznania.

Działobitnia została zlikwidowana w latach czterdziestych XX wieku, w trakcie niwelacji terenu przeznaczonego pod sztuczne jezioro Rusałka.



Twierdza Poznań
Przypuszczalny wygląd Baterii Bogdanka.

Twierdza Poznań
Szczegółowy wygląd działobitni nie jest znany z żadnego planu twierdzy czy mapy miasta, a widok ogólny utrwalony został tylko na jednym zdjęciu lotniczym z okresu I wojny światowej (w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu). Wygląd działobitni można odtworzyć tylko przez analogie z innymi twierdzami.

Twierdza Poznań
Narys nieistniejącej baterii zachował się już tylko w układzie parcel nad jeziorem (fragment planu ze zbiorów Archiwum Państwowego w Poznaniu).

Tablice informacyjne Poznańskiego Szlaku Fortecznego sfinansowano z Poznańskiego Budżetu Obywatelskiego i Rad Osiedli: Górczyn, Krzyżowniki-Smochowice, Głuszyna, Piątkowo. Szlak został wytyczony w oparciu o koncepcję przygotowaną przez Porozumienie dla Twierdzy Poznań i prace Zespołu ds. fortyfikacji poznańskich Urzędu Miasta Poznania.

Opracowanie, rysunki, zdjęcia: Jacek Biesiadka, Konrad Dąbrowski, Andrzej Gawlak, Bogusław Musielak, Michał Nabzdyk, Mariusz Wojciechowski.
© 2015-2022, Jacek Biesiadka, Konrad Dąbrowski, Andrzej Gawlak, Bogusław Musielak, Michał Nabzdyk, Pracownia JB72, Pracownia mariwoj Mariusz Wojciechowski, Autorzy OpenStreetMap.

Poznań