Poznański Szlak Forteczny

Fort pośredni VIa Stockhausen

LEWY BRZEG WARTY

Obiekty twierdzy poligonalnej

Obiekty twierdzy fortowej

Elementy twierdzy fortowej

Inne

PRAWY BRZEG WARTY

Obiekty twierdzy poligonalnej

Obiekty twierdzy fortowej

Inne

Jeśli zauważysz dewastację lub niepokojące zjawiska na terenie obiektu zabytkowego, prosimy o kontakt: tel. 508 977 083  lub e-mail info@twierdza.poznan.pl


Poznańskie fortyfikacje istnieją już ponad 1000 lat – ich historia sięga czasów średniowiecza. W pierwszej połowie XIX wieku powstała potężna twierdza poligonalna. Później, po zjednoczeniu Niemiec, umocnienia rozbudowano w nowoczesnym systemie fortowym. W latach 1876–1886 wokół miasta zbudowano 9 fortów głównych (nr I – IX) i 3 mniejsze forty pośrednie (IVa, VIa i IXa). W latach 1887–1890 pierścień fortyfikacji rozbudowano o kolejne 6 fortów pośrednich nowego typu (Ia, IIa, IIIa, Va, VIIa i VIIIa) oraz kilkadziesiąt schronów dla piechoty, dla artylerzystów i do składowania amunicji. Fortyfikacje były rozbudowywane i modernizowane aż do wybuchu I wojny światowej i w końcu stworzyły skomplikowany system umocnień, zajmujący ogromny obszar o średnicy prawie dziesięciu kilometrów.


Forty pośrednie miały narys trapezowy. Ich zadaniem było wspomaganie obrony obszaru między fortami głównymi, dlatego na głównym wale miały stanowiska tylko dla kilku lekkich dział. W tylnej części znajdowały się jednokondygnacyjne koszary oraz główny wjazd z bramą i mostem zwodzonym. Fort był otoczony fosą głęboką na 6 m i szeroką na 9 m, chronioną przez broń przeciwszturmową umieszczoną w kaponierach na narożnikach czołowych oraz przy koszarach. Najważniejsze budowle w forcie były połączone podziemnymi korytarzami.


Fort VIa zbudowano w latach 1879–1882. Od innych fortów pośrednich odróżniał się stanowiskami dla ciężkich dział na wale czołowym. Dla nich zbudowano przy lewym dziedzińcu nietypową niewielką podwalnię z pomieszczeniami do przygotowywania i składowania amunicji. Fort był nieco większy od dwóch pozostałych, miał też prochownię, a linia koszar była załamana. W latach 1887–1890 został gruntownie zmodernizowany: wzmocniono podziemne budowle, a kaponiery zostały przebudowane na nowoczesne rewersowe, połączone z fortem podziemnym przejściem. Drobniejsze modernizacje prowadzono aż do wybuchu I wojny światowej, np. na drodze krytej zbudowano schron-wartownię. W 1939 roku na wale zbudowano trzy betonowe schrony obserwacyjno-bojowe.

Twierdza Poznań
Fort na współczesnym planie Poznania.

Po II wojnie fort został wysadzony i częściowo rozebrany, obecnie jest ruiną. Obiekt jest wysadzony i rozebrany, potencjalnie niebezpieczny. Osobom bez doświadczenia w turystyce fortecznej zalecane jest skorzystanie z pomocy przewodnika.



Twierdza Poznań
Fort po ukończeniu budowy, na początku lat osiemdziesiątych XIX wieku.

Twierdza Poznań
Fort został uszkodzony w 1945 roku, później wysadzony i rozebrany. Pozostały z niego tylko zrujnowane fragmenty, między innymi: przebudowane kaponiery w przeciwskarpie...

Twierdza Poznań
...fragmenty koszar szyjowych,

Twierdza Poznań
...płaszcz betonowy osłaniający starą remizę,

Twierdza Poznań
...oraz schrony zbudowane w ramach modernizacji.

Tablice informacyjne Poznańskiego Szlaku Fortecznego sfinansowano z Poznańskiego Budżetu Obywatelskiego i Rad Osiedli: Górczyn, Krzyżowniki-Smochowice, Głuszyna, Piątkowo. Szlak został wytyczony w oparciu o koncepcję przygotowaną przez Porozumienie dla Twierdzy Poznań i prace Zespołu ds. fortyfikacji poznańskich Urzędu Miasta Poznania.

Opracowanie, rysunki, zdjęcia: Jacek Biesiadka, Konrad Dąbrowski, Andrzej Gawlak, Bogusław Musielak, Michał Nabzdyk, Mariusz Wojciechowski.
© 2015-2022, Jacek Biesiadka, Konrad Dąbrowski, Andrzej Gawlak, Bogusław Musielak, Michał Nabzdyk, Pracownia JB72, Pracownia mariwoj Mariusz Wojciechowski, Autorzy OpenStreetMap.

Poznań