Fort główny VII Colomb

█
Poznańskie fortyfikacje istnieją już ponad 1000 lat – ich historia sięga czasów średniowiecza. W pierwszej połowie XIX wieku powstała potężna twierdza poligonalna. Później, po zjednoczeniu Niemiec, umocnienia rozbudowano w nowoczesnym systemie fortowym. W latach 1876–1886 wokół miasta zbudowano 9 fortów głównych (nr I – IX) i 3 mniejsze forty pośrednie (IVa, VIa i IXa). W latach 1887–1890 pierścień fortyfikacji rozbudowano o kolejne 6 fortów pośrednich nowego typu (Ia, IIa, IIIa, Va, VIIa i VIIIa) oraz kilkadziesiąt schronów dla piechoty, dla artylerzystów i do składowania amunicji. Fortyfikacje były rozbudowywane i modernizowane aż do wybuchu I wojny światowej i w końcu stworzyły skomplikowany system umocnień, zajmujący ogromny obszar o średnicy prawie dziesięciu kilometrów.

█
Forty główne miały narys sześcioboczny. Ich głównym zadaniem było prowadzenie walki artyleryjskiej z przeciwnikiem oraz zapewnienie schronienia własnym siłom. Najważniejszą częścią fortu był ziemny wał artyleryjski, na którym mieściły się stanowiska dla ciężkich dział do walki dalekiej i dla lekkich dział do osłony międzypól oraz murowane schronienia dla dział i artylerzystów. Podziemne kazamaty pod wałem dawały schronienie dla załogi oraz dla amunicji i prochu. W tylnej części fortu umieszczono dwukondygnacyjne koszary dla załogi oraz główny wjazd z bramą i mostem zwodzonym. Fort był otoczony fosą głęboką na 6 m i szeroką na 9 m, chronioną za pomocą lekkich dział i karabinów strzelających z kaponier w narożnikach czołowych i barkowych oraz w koszarach. Najważniejsze budowle w forcie były połączone podziemnymi korytarzami.

█
Fort VII zbudowano w latach 1876–1880. W 1881 roku uzupełniono go o trzy murowane stanowiska dla armat pierścieniowych 15 cm. Nie zbudowano typowego dla większości fortów głównych krótkiego wału piechoty. W latach 1887–1890 wzmocniono mury budowli podziemnych, a po obu stronach fortu dostawiono ziemne baterie artyleryjskie ze schronami amunicyjnymi. Obiekt był modernizowany aż do wybuchu I wojny światowej, kiedy powstały m.in. dwie wartownie na krytej drodze. W sierpniu 1939 roku na wale zbudowano dwa betonowe schrony obserwacyjno-bojowe oraz dwie stalowo-betonowe kopuły obserwacyjne pochodzące z zasobów poniemieckich. Podczas okupacji niemieckiej w pomieszczeniach fortu urządzono, pierwszy na ziemiach polskich, niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny, a później obóz zagłady prowadzony przez SS. Mieściło się tu także więzienie Gestapo. W 1944 roku zadaszono fosy i umieszczono w nim oddział zakładów Telefunken. Po wojnie fort był użytkowany przez wojsko.

Fort na współczesnym planie Poznania.

Fort należy do najlepiej zachowanych, wraz z licznymi elementami oryginalnego wyposażenia. Na terenie obiektu znajduje się muzeum martyrologiczne oraz magazyny. Zwiedzanie wnętrz nieudostępnionych turystycznie tylko pod opieką przewodnika. Niektóre części obiektu są potencjalnie niebezpieczne. Osobom bez doświadczenia w turystyce fortecznej zalecane jest skorzystanie z pomocy przewodnika.

Fort około 1884 roku - po ukończeniu budowy, instalacji stanowisk dział 15 cm (Ring-Kanone), a przed wzmocnieniem murów i sklepień. Działobitnie po bokach fortu ukazane są w formie znanej dziś tylko z projektów.

Schrony (remizy) na wale służyły artylerzystom do ukrycia się przed ostrzałem oraz jako miejsce ukrycia dział. Wnęki po bokach służyły do przechowywania amunicji podawanej na stanowiska: miały stosowne półki i były zamykane.

W kilku fortach wmurowane są tablice z nazwiskami oficerów nadzorujących budowę oraz nazwą firmy budującej (Baugesellschaft G. Stammer & Co).

Koszary szyjowe fortu były dwukondygnacyjne; stały most nad fosą wspierał się na jednym filarze, a w sieni mieścił się most zwodzony o przemyślnej konstrukcji, doskonale wyważony i prosty w obsłudze.

Kilka poznańskich fortów uzbrojono w działa kalibru 15 cm (Ring-Kanone) na stałych stanowiskach na wale fortu, na obrotowych łożach. Niestety nie przetrwały one w dobrym stanie: nie zachowały się żelazne szyny, po których poruszały się łoża.

Fosa przed wałem fortu osłaniana była przez trzy kaponiery: jedną na osi (dwustronną) oraz dwie na narożnikach. Kaponiera to budowla umieszczona w fosie, przeznaczona do jej obrony.