Poznański Szlak Forteczny

Fort pośredni VIIIa Rohr

LEWY BRZEG WARTY

Obiekty twierdzy poligonalnej

Obiekty twierdzy fortowej

Elementy twierdzy fortowej

Inne

PRAWY BRZEG WARTY

Obiekty twierdzy poligonalnej

Obiekty twierdzy fortowej

Inne

Jeśli zauważysz dewastację lub niepokojące zjawiska na terenie obiektu zabytkowego, prosimy o kontakt: tel. 508 977 083  lub e-mail info@twierdza.poznan.pl


Poznańskie fortyfikacje istnieją już ponad 1000 lat – ich historia sięga czasów średniowiecza. W pierwszej połowie XIX wieku powstała potężna twierdza poligonalna. Później, po zjednoczeniu Niemiec, umocnienia rozbudowano w nowoczesnym systemie fortowym. W latach 1876–1886 wokół miasta zbudowano 9 fortów głównych (nr I – IX) i 3 mniejsze forty pośrednie (IVa, VIa i IXa). W latach 1887–1890 pierścień fortyfikacji rozbudowano o kolejne 6 fortów pośrednich nowego typu (Ia, IIa, IIIa, Va, VIIa i VIIIa) oraz kilkadziesiąt schronów dla piechoty, dla artylerzystów i do składowania amunicji. Fortyfikacje były rozbudowywane i modernizowane aż do wybuchu I wojny światowej i w końcu stworzyły skomplikowany system umocnień, zajmujący ogromny obszar o średnicy prawie dziesięciu kilometrów.


Forty pośrednie nowego typu miały narys trapezowy. Ich zadaniem było wspomaganie obrony obszaru między fortami głównymi, dlatego na głównym wale miały stanowiska tylko dla kilku lekkich dział. Jednokondygnacyjne koszary zostały rozdzielone na dwa bloki: jeden znajdował się pod wałem, a drugi w części tylnej (mieścił główny wjazd, bramę i most zwodzony). Fort był otoczony fosą głęboką na 6 m i szeroką na 9 m, chronioną przez broń przeciwszturmową umieszczoną w kaponierach w narożnikach czołowych oraz przy koszarach. Na styku czoła i barków umieszczono nowoczesne kaponiery, tzw. rewersowe. Najważniejsze budowle w forcie były połączone podziemnymi korytarzami.


Fort VIIIa zbudowano w latach ok. 1887–1890. Wysoki poziom wód gruntowych sprawił, że nie wykonano podziemnego przejścia łączącego kaponiery rewersowe z koszarami. Fort był modernizowany aż do wybuchu I wojny światowej: zwężono wejścia, założono nowe drzwi, a na drodze krytej zbudowano dwa małe schrony-wartownie. We wrześniu 1939 roku na wałach zbudowano trzy betonowe schrony obserwacyjno-bojowe oraz osadzono stalowo-betonową kopułę obserwacyjną pochodzącą z zasobów poniemieckich.

Twierdza Poznań
Fort na współczesnym planie Poznania.

Fort jest dość dobrze zachowany. Obiekt jest częściowo zagospodarowany.
Zwiedzanie wnętrz tylko pod opieką przewodnika.
Fragmenty obiektu są opuszczone i potencjalnie niebezpieczne.
Osobom bez doświadczenia w turystyce fortecznej zalecane jest skorzystanie z pomocy przewodnika.



Twierdza Poznań
Fort w 1939 roku.

Twierdza Poznań
Kopuła oberwacyjna zamontowana na forcie w przededniu wybuchu II wojny.

Twierdza Poznań
Kaponiera osłaniająca blok wejściowy.

Twierdza Poznań
Jeden ze schronów na wale: miejsce, gdzie artylerzyści mogli ukryć się i schować działo. Wnęki w ścianie to schowki na amunicję podawaną na stanowisko.

Twierdza Poznań
Zachowane są kaponiery osłaniające fosę fortu.

Twierdza Poznań
Przetrwały także niektóre elementy wyposażenia kaponier.

Twierdza Poznań
Otwory drzwiowe i okienne wykonywano z precyzyjnie ukształtowanych cegieł (na zdjęciu wyrób cegielni M. Perkiewicza).

Tablice informacyjne Poznańskiego Szlaku Fortecznego sfinansowano z Poznańskiego Budżetu Obywatelskiego i Rad Osiedli: Górczyn, Krzyżowniki-Smochowice, Głuszyna, Piątkowo. Szlak został wytyczony w oparciu o koncepcję przygotowaną przez Porozumienie dla Twierdzy Poznań i prace Zespołu ds. fortyfikacji poznańskich Urzędu Miasta Poznania.

Opracowanie, rysunki, zdjęcia: Jacek Biesiadka, Konrad Dąbrowski, Andrzej Gawlak, Bogusław Musielak, Michał Nabzdyk, Mariusz Wojciechowski.
© 2015-2022, Jacek Biesiadka, Konrad Dąbrowski, Andrzej Gawlak, Bogusław Musielak, Michał Nabzdyk, Pracownia JB72, Pracownia mariwoj Mariusz Wojciechowski, Autorzy OpenStreetMap.

Poznań