LEWY BRZEG WARTY
Obiekty twierdzy poligonalnej
Obiekty twierdzy fortowej
Elementy twierdzy fortowej
Inne
PRAWY BRZEG WARTY
Obiekty twierdzy poligonalnej
Obiekty twierdzy fortowej
Inne
Jeśli zauważysz dewastację lub niepokojące zjawiska na terenie obiektu zabytkowego, prosimy o kontakt: tel. 508 977 083 lub e-mail info@twierdza.poznan.pl
|
█ Poznańskie fortyfikacje istnieją już ponad 1000 lat – ich historia sięga czasów średniowiecza. W pierwszej połowie XIX wieku powstała potężna twierdza poligonalna. Później, po zjednoczeniu Niemiec, umocnienia rozbudowano w nowoczesnym systemie fortowym. W latach 1876–1886 wokół miasta zbudowano 9 fortów głównych (nr I – IX) i 3 mniejsze forty pośrednie (IVa, VIa i IXa). W latach 1887–1890 pierścień fortyfikacji rozbudowano o kolejne 6 fortów pośrednich nowego typu (Ia, IIa, IIIa, Va, VIIa i VIIIa) oraz kilkadziesiąt schronów dla piechoty, dla artylerzystów i do składowania amunicji. Fortyfikacje były rozbudowywane i modernizowane aż do wybuchu I wojny światowej i w końcu stworzyły skomplikowany system umocnień, zajmujący ogromny obszar o średnicy prawie dziesięciu kilometrów. █ Forty główne miały narys sześcioboczny. Ich głównym zadaniem było prowadzenie walki artyleryjskiej z przeciwnikiem oraz zapewnienie schronienia własnym siłom. Najważniejszą częścią fortu był ziemny wał artyleryjski, na którym mieściły się stanowiska dla ciężkich dział do walki dalekiej i dla lekkich dział do osłony międzypól oraz murowane schronienia dla dział i artylerzystów. Podziemne kazamaty pod wałem dawały schronienie dla załogi oraz dla amunicji i prochu. W tylnej części fortu umieszczono dwukondygnacyjne koszary dla załogi oraz główny wjazd z bramą i mostem zwodzonym. Fort był otoczony fosą głęboką na 6 m i szeroką na 9 m, chronioną za pomocą lekkich dział i karabinów strzelających z kaponier w narożnikach czołowych i barkowych oraz w koszarach. Najważniejsze budowle w forcie były połączone podziemnymi korytarzami.
█ Fort IX zbudowano w latach 1876–1880. W 1881 roku na forcie wybudowano dwa murowane stanowiska dla armat pierścieniowych 15 cm. Nie zbudowano typowego dla większości fortów głównych krótkiego wału piechoty. W latach 1887–1890 wzmocniono mury budowli podziemnych, po obu stronach fortu dostawiono ziemne baterie artyleryjskie ze schronami amunicyjnymi. Obiekt był modernizowany aż do wybuchu I wojny światowej, kiedy powstały m.in. dwie wartownie na drodze krytej. W sierpniu 1939 roku na wale zbudowano dwa betonowe schrony obserwacyjno-bojowe. W 1944 roku zadaszono fosy i rozpoczęto w nich produkcję wojenną.
Fort na współczesnym planie Poznania.
Fort jest zachowany bardzo dobrze. Na terenie obiektu znajdują się magazyny. Zwiedzanie wnętrz tylko pod opieką przewodnika. Fragmenty obiektu są opuszczone i potencjalnie niebezpieczne. Osobom bez doświadczenia w turystyce fortecznej zalecane jest skorzystanie z pomocy przewodnika.
Fort w 1939 roku.
Fort był otoczony płotem. Dodatkowymi przeszkodami były zapory z drutu kolczastego na przedstoku (wokół fortu).
Metalowe części rzadko kiedy opierają się upływowi czasu, choć częściej padają ofiarą ludzi.
Koszary szyjowe fortu były dwukondygnacyjne; stały most nad fosą wspierał się na jednym filarze, a w sieni mieścił się most zwodzony o przemyślnej konstrukcji, doskonale wyważony i prosty w obsłudze.
W 1944 roku fosa została zadaszona, gdy fort przygotowywano do produkcji wojennej. |
Tablice informacyjne Poznańskiego Szlaku Fortecznego sfinansowano z Poznańskiego Budżetu Obywatelskiego i Rad Osiedli: Górczyn, Krzyżowniki-Smochowice, Głuszyna, Piątkowo. Szlak został wytyczony w oparciu o koncepcję przygotowaną przez Porozumienie dla Twierdzy Poznań i prace Zespołu ds. fortyfikacji poznańskich Urzędu Miasta Poznania.
Opracowanie, rysunki, zdjęcia: Jacek Biesiadka, Konrad Dąbrowski, Andrzej Gawlak, Bogusław Musielak, Michał Nabzdyk, Mariusz Wojciechowski.
© 2015-2022, Jacek Biesiadka, Konrad Dąbrowski, Andrzej Gawlak, Bogusław Musielak, Michał Nabzdyk, Pracownia JB72, Pracownia mariwoj Mariusz Wojciechowski, Autorzy OpenStreetMap.
|